Compleet ondergedompeld in de cultuur - van de taal leren, tot cultuurshock, tot mijn onderzoek..

6 mei 2018 - Salatiga, Indonesië

Hallo allemaal,

We zijn alweer een heel aantal weken verder en daarmee ook weer een heleboel verhalen en avonturen verder! Sorry dat ik nog niet eerder wat van me had laten horen, er gebeurt de hele tijd zoveel en ik wil alles meemaken, studie kost natuurlijk veel tijd en elke keer denk ik “Oja, m’n blog”, maar er is zoveel, dus dan stel ik het even uit.. Het is ook erg lastig vind ik, om goed contact te onderhouden met iedereen in Nederland, dus ik hoop dat jullie dat allemaal begrijpen <3 Maar goed, nu is-ie er dan eindelijk weer en kan iedereen op de hoogte zijn.. Allereerst bedankt voor alle leuke reacties op mijn blog en ik hoop dat jullie die blijven opschrijven! Ook die ik via mam of anderen krijg te horen, dat doet me erg goed. Ik vind het ook heel leuk om te schrijven en ik merk dat het me makkelijk afgaat, dus ik wil hier wel meer mee gaan doen.. Het gekke is, als ik zo schrijf zoals ik het nu schrijf, zo even uit de losse pols geschud, dan gaat het me makkelijk af en durf ik mijn gedachtes, grapjes en kwetsbaarheden op te schrijven, dan heb ik geen angsten om te schrijven. Als ik dan weer voor een ‘prestatie’ moet schrijven, voor mijn thesis bijvoorbeeld of voor iets moet schrijven met een bepaald doel, dan vind ik het veel moeilijker en ben ik veel meer bezig met de prestatie dan met het proces an sich. Volgens mij moet ik mijn intuïtie vaker gebruiken met deze dingen en erop vertrouwen dat het goed komt. In deze blog zal ik de afgelopen weken beschrijven, wat ik heb meegemaakt qua situaties en ook zal ik een wat mindere, maar wel erg leerzame periode beschrijven. Ik heb namelijk best wel te maken met een cultuurshock. Wat ik al in mijn eerdere blog had beschreven, zit ik in een klein stadje hier op midden-Java. Dit betekent dat ik in de anderhalve maand dat ik hier zit, nog maar een paar witte mensen heb gezien! Twee overduidelijke bules. Dat was me maar eens te meer duidelijk toen ik vorige week in Jakarta half in shock was toen ik andere witte mensen zag op het station (huh, oh ja, die bestaan ook nog!! no offense.. ik snap dat het heel bedreigend kan overkomen, maar ik was echt gewoon een beetje verbaasd, na twee maanden alleen onringd te zijn met Indonesische mensen).. Dat betekent ook dat ik - zoals de titel van mijn blog hier al zegt - compleet ondergedompeld ben in de cultuur. Daar wil ik dan ook maar gelijk weer bij zeggen “De Cultuur” zoals ik het nu wat kort de bocht zeg, is natuurlijk geen statische cultuur, het is niet een ding op zich dat essentialistisch is en in den principe nooit zal veranderen en ten alle tijden moet worden behouden. Als ik het met die opvatting van cultuur eens was, dan had ik wel voor een andere partij dan BIJ1 gestemd (yes, Sylvana for president <3) Maar als je zo’n korte tijd maar zo intens in een ander land verkeert, dan gaan je automatisch alle andere dingen opvallen. Het is hier dus niet “één cultuur”, maar een mix van verschillende culturen, van mensen van allerlei volkeren en eilanden in Indonesië met hun eigen taal, cuisine, en eigen manieren van doen.. Er zijn dus veel verschillen, en het leuke aan Salatiga is, dat al die verschillende culturen bijeen komen. Maar al die mensen delen dan weer de Indonesische taal samen, en daarmee ook wel bepaalde culturele aspecten. Dus zonder dat ik een cultuur te kort wil af doen of zeggen dat ik alles weet, zal ik proberen mijn eigen visie te geven, of mijn eigen bevindingen van wat ik hier heb ondervonden.

Hopelijk gaat alles goed en schijnt het zonnetje lekker wat harder en warmer door de Nederlandse wolken op haar inwoners. Ik hoorde dat het nu echt meer zomerdagen zijn in Nederland. Als ik zo de berichten heb vernomen, en wat praten we graag over het weer, dan is inmiddels de lente doorgebroken in de lage landen en brengt dat gelijk ook wat meer vrolijkheid mee. Ik geef jullie helemaal gelijk, ik zit de hele tijd in het aangename, en weet even niet meer wat kou is - maar wat ik bijvoorbeeld wel een beetje mis aan het veranderen van het seizoen, is de lange zwoele zomeravonden in het licht. Dat is toch wel heel leuk en hier wordt het om 6 uur standaard donker, wat natuurlijk niet inhoudt dat onze avonden en nachten daarmee eindigen verder ;) We zijn inmiddels weer anderhalve maand verder en ik ben zeker wat meer gesetteld hier en heb mijn onderzoek weer wat meer op kunnen pakken, maar ik heb ook nog steeds een tijd die je het best kan beschrijven als intens - inclusief alle mooie en wat uitdagendere kanten. Een ding is wel zeker, ik heb het ontzettend naar mijn zin, en ik geniet hier ontzettend van de kans die ik heb om hier mijn masteronderzoek te doen, in het land van opa en oma, en wat een geweldig land is dit. Ik snap wel dat mensen zeggen dat ze 'verliefd' worden op Indonesië, en misschien kan ik dit ook wel in lichte mate zeggen tot nu toe.

Waar ik de vorige keer was geëindigd, zal ik nu verder gaan. De vorige keer zei ik dat nog nauwelijks een woord Indonesisch sprak, dat is nu inmiddels wel veranderd! Ik heb een twee weken durende intensieve taalcursus gedaan en daarna ben ik doorgegaan met twee ochtenden per week les in bahasa Indonesia. Die lessen bestaan uit twee gedeelten, het eerste stuk is grammatica, woordenschat, lezen over een bepaald onderwerp, en het tweede gedeelte is het in de praktijk gaan naar die plek om met mensen te praten over dat onderwerp (dus bijvoorbeeld hoe het afval hier wordt gescheiden, een toeristische plek in de buurt, lunchen in een restaurant en dan bestellen. super leuke lessen dus :D haha) Mensen hier spreken ook bijna geen Engels, wat me een uitgelezen kans geeft om veel te oefenen met kleine gesprekjes. Maar ook heb ik conferenties en meetings in het Indonesisch bijgewoond en discussiegroepen, en hoor ik meerdere avonden per week bij vrienden hun gesprekken in het Indonesisch aan - waar ik me dan ook in probeer te mengen natuurlijk, maar vooral veel luisteren zorgt ervoor dat ik nu toch wel de grote lijnen kan volgen! Het is al vrij goed nu mijn taal, mensen complimenteren me er ook mee als ik zeg dat ik hier nu ruim twee maanden ben, en in ieder geval soepel kan communiceren met mensen ben ik ontzettend blij mee.

Cultuurshock

Zoals ik ook al eerder heb beschreven en wat ik niet vaak genoeg kan benadrukken, is dat religie hier een ontzettend grote rol speelt. Het maakt niet uit welke religie te hebt, als je er maar een hebt.. Ja, waar in Nederland misschien lacherig wordt gedaan over religie (of de uitspraken als ‘mensen die in de Bijbel geloven, geloven in een sprookje) is natuurlijk ook respectloos, is het hier voor veel mensen gewoonweg niet voor te stellen dat je geen religie hebt of dat niet actief beoefent door regelmatig naar de kerk/moskee/tempel te gaan. Ik ben best vaak meegegaan met mensen hier naar de kerk of naar de moskee, ik ben hier nu denk ik vaker naar de kerk gegaan dan bij elkaar in mijn leven haha. Als mensen dan ook vragen, of vaak automatisch aannemen dat je Christelijk bent, zeg ik voor het gemak ook maar ja, of we moeten echt dieper in het gesprek zijn en ik kan de mensen vertrouwen.. Op deze dingetjes - white lies - en vertrouwen van mensen, ga ik nu wat meer in.

Verder heb ik namelijk te maken gehad met een wat mindere periode een paar weken geleden, toen ik wat meer doorkreeg hoe de cultuur nou precies werkte en mensen hier communiceren. Mensen communiceren veel minder direct, vooral binnen de Javaanse cultuur zeg je dingen niet direct uit beleefdheid en om mensen niet te beledigen. Het gebeurt dus dat mensen dingen zeggen die niet helemaal waar zijn, en toen ik daar achter was gekomen met wat mensen, was ik best wel geschokt en ook wel teleurgesteld. Dat heb ik uitgepraat met hen, maar ze snapten in eerste instantie niet waar ik me nu zo druk om maakte. Uiteindelijk is het allemaal goed gekomen en nu we een paar weken verder zijn, kan ik hun gedrag en beweegredenen beter in de context plaatsen van deze cultuur, maar ik was toch best wel even alleen in die tijd. Ik zie het maar zo: je hebt op zich heel snel vrienden hier, want iedereen doet aardig tegen je, maar wie zijn je echte vrienden? Dat geldt natuurlijk in Nederland ook zo, dat het even duurt voor je weet wie je kan vertrouwen, maar ik denk dat het in Nederland andersom is. Je maakt misschien niet zo snel vrienden, maar als je vrienden hebt, dan weet je dat het goed zit. Mensen hier hangen ook heel vaak met elkaar, iedereen komt bij elkaar over de vloer, in feite ben je weinig avonden alleen. Het is dan ook een soort komen en gaan, en je spreekt niet met elkaar af dat je er ook echt bent (een soort van quality time), maar je ‘bent er gewoon’. Je doet alles samen. Dus is er ook weinig privacy en mensen snappen dan niet echt als je eventjes een avondje alleen wil zijn of quality time wil, ‘ben je dan alleen?? dat is echt zielig’ is dan de reactie.. Dit zijn dingen die ik meemaak omdat ik hier in feite alleen ben en daarmee compleet in de “Indonesische” cultuur wordt ondergedompeld. Ik ben me ervan bewust dat het soms lastig is en dat heb ik ook zo ervaren, maar ik probeer me aan te passen en dingen te begrijpen in de context. Het is eigenlijk een grote uitdaging, het is echt een unieke kans dat ik hier kan zijn!

Verder heb ik een aantal tripjes ondernomen voor zowel studie als voor reizen. Een aantal dagen ben ik naar verschillende kleine Batik dorpjes in de omgeving gegaan om te observeren / korte interviews te houden met de mensen. Het is echt een compleet andere wereld, waar mensen thuiswerken en lange dagen maken, die opgaan in het dagelijkse leven en ingebed zijn in het huishouden. Het is dus met name vrouwenwerk wat er wordt verricht - en daarmee gelijk ook onderbetaald. Maar het is prachtig en echt iets om te waarderen op de manier hoe het nu wordt verricht. Ik laat er nog eens foto’s en video’s van zien.

We zijn een dagje naar Yogyakarta geweest naar de grote Hindu tempels van Prambanan, naar het strand daar pantai Indrayanti, en in Yogyakarta naar de beroemde straat Malioboro met straatmuzikanten en lekker eten. Elke stad heeft natuurlijk ook weer zijn eigen delicatesse, dus dan moet dat ook geproefd worden. In Yogyakarta is dat nasi met ‘gudeg’ - jonge jackfruit in de palmsuiker en kokos, erg lekker. Over delicatessen gesproken, ik heb inmiddels het beruchte stukje vlees gegeten. De mensen waar ik veel mee omga zijn van Batak afkomst (Een volk dat oorspronkelijk vanuit het Tobameer komt in Sumatra) en die eten het nogal vaak, hond, dus ik moest het ook maar eens proberen. Het was vreemd om te doen en erg pittig, maar eerlijk gezegd best lekker. Ik heb het gehouden bij die ene keer om te proeven. Batak is dus een van de vele etniciteiten op de UKSW Universitas Kristen Satya Wacana waar ik aan studeer (of in ieder geval gebruikmaak van de faciliteiten) - en twee weken geleden was er dan ook een driedaags festival International Indonesian Cultural Festival, waarin allerlei verschillende suku (stammen) hun eigen cultuur, dans, muziek liet horen. Echt heel leuk om te zien en ervaren allemaal, ‘bhineka tunggal ika’ united by diversity… Mensen zien trouwens best snel dat ik een buitenlander ben en vragen waar ik vandaan kom, natuurlijk vooral als ze mijn Indonesisch horen, maar misschien nog meer heb ik dat hier dan wanneer ik toen in Mexico was (waar mensen oprecht vaak dachten dat ik Mexicaans was). Ik vind het dan wel heel leuk om te zeggen dat Opa van de Molukken komt en Oma van Bandung. Ik vind het ook zo ontzettend leuk dat ik nu eindelijk de taal kan spreken! En ik ben van plan om daar nog verder in te gaan, en ook een paar woordjes bahasa Ambon te leren. Met Pasen heb ik ook de Molukse studenten vereniging HIPMMA (Himpunan pelajar dan mahasiswa Maluku) ontmoet en die hadden me met open armen ontvangen! Zo leuk, en natuurlijk veel muziek spelen en zingen..

Wat ik trouwens ook echt een heel fijn aspect aan de cultuur hier vind, is dat alles jam karet is (rubberen tijd, letterlijk), dus alles gaat trager, niemand is op tijd op een afspraak.. Ik kan me voorstellen dat velen van jullie die dit lezen, echt denken, Oh mijn god dat zou ik zooooo irritant vinden. Dat zie ik dan ook echt voor me, dat mensen in Nederland dan met hun armen over elkaar zitten op een stoel en echt ‘wachten’ op jou - nou ja dat verschilt per persoon ook weer, maar in general dan. Mensen die mij iets langer kennen, weten natuurlijk ook dat ik zelf niet altijd stipt op tijd ben ^^ Dus daarom voel ik me hier he-le-maal op mijn gemak, lekker rustig aan. Mensen lópen zelfs langzaam - nee, echt hééél langzaam! Heerlijk is dat!! Ook in Nederland word ik vaak genoeg aangesproken om ‘kun je nou eens even door lopen?’ (Oma zegt dit zelfs haha, en ik noem maar wat namen, Daan, Gijs, Mad? haha) Ook zijn afspraken allemaal vrij last minute, ook zakelijke of studie afspraken, en kun je gewoon langskomen of nog even appen ‘hey, waar ben jij nu, zin om wat te eten nu?’. Dat is allemaal echt vrij relaxt. Je moet hier dus niet proberen om teveel plannen te maken en je daar krampachtig aan te houden, want dan word je echt vrij snel gefrustreerd hier - ook qua studie of werkafspraken.. Dit hele flexibele omgaan met tijd betekent dus NIET dat mensen lui zijn, of niet willen werken. Dingen kosten gewoon tijd, hoelang ze duren, of dat nu kort is of lang. In Nederland (west-Europa) letten we veel meer op de tijd in de context van het uur, terwijl hier dingen gewoon tijd kosten en dan zie je wel hoe het loopt. Soms gaan dingen dan ook compleet inefficiënt lijkt het mij, maar ik zie niemand klagen over dat dingen lang duren. Mensen werken hard. Mensen staan hier ook veel eerder op, om 6 of 7 uur meestal, en klagen daar ook nooit over dat het vroeg is! - misschien heeft het te maken met het ritme van de zon die hier eerder is? In Nederland moet je mensen niet storen voor 8 dacht ik zo.. Mij niet in ieder geval, haha.. En mensen gaan hier ook later door in de avonden met dingen, ook in het weekend, als iets moet gebeuren dan moet dat gewoon gebeuren. Dus ik heb hier nog niet echt een 9 tot 5 mentaliteit gezien van mensen. Grappig, ik moet denken aan het concept van tijd dat ik met mijn studie heb gehad van Bauman (COM studenten, lezen jullie mee?) - ik snap dit concept van time-studies en feelings of time, linear or cyclic time, Ida ;))  

Vorige week zijn we met Ina mijn docente hier en haar team een week lang naar Jakarta gegaan. Ina doet al ruim 20 jaar onderzoek in de batik industrie en ziet de problemen in haar onderzoek niet alleen als onderzoeksdata, maar wil daar zelf ook iets in veranderen. Dit is onderdeel van participatory action research wat wij doen, dat wil zeggen dat je onderzoek doet over en voor de gemeenschap. Zo heeft ze Parahita Craft opgezet, een collectief van meerdere vrouwen en groepen dat verschillende soorten handwerk maakt (batik, tenun ikat weven, songket..) Haar twee zussen uit Sumba (Ina komt uit Sumba, een eiland in NTT Nusa Tenggara Timor = East Nusa Tenggara group of Islands) waren er ook om de tenun ikat te verkopen, echt een ondernemende familie is het. Deze groepen van Parahita Craft komen uit verschillende delen van Indonesië, en met Parahita Craft wil ze deze groepen samenbrengen een netwerk opbouwen, gebaseerd op het ‘empoweren’ van vrouwen hier, en alles op de traditionele en natuurlijk manier te behouden. We waren dus uitgenodigd door de overheid ( The Ministry of Women Empowerment and Child Protection (MoWECP) - ministerie van vrouwen emancipatie - ja ja, die is er hier! die zouden we ook moeten hebben in NL!) om deel te nemen aan INACRAFT (http://inacraft.co.id/). Dit is een vijfdaags grootschalig evenement in Jakarta met meer dan 1000 ondernemers / kunstenaars om handgemaakte producten te promoten. Echt een geweldig en inspirerend evenementen, er zijn zoveel verschillende traditionele kunsten in Indonesie, je keek je ogen uit..

Ik heb echt veel respect voor de betrokkenheid en de “semangat”  (een typisch Indonesisch woord - letterlijk betekent het ‘spirit’ ofwel kracht/succes) van Ina mijn docent. Dit was de facebookpost die ik toen had gedeeld. Als jullie allemaal de Facebookpagina / Instagram willen volgen, krijgen we weer meer aandacht voor dit initiatief!

Lisa Nussy shared a post — with Prajna and 6 others at Jakarta Convention Center.

25 April at 18:35 · Jakarta ·

Parahita Craft - a collective of my teacher Ina Hunga that wants to economically empower marginalized women in Indonesia, by re-valuing their traditional handicrafts like batik tulis and tenun ikat (weaving). She brings together different sustainable, traditionally made products of diverse communities from Java, Sumba, Lombok and more. From today 25 to 29 april Parahita Craft is selected to show the collection at INACRAFT and to show what Eco fashion is! Follow us via Facebookpage Parahita Craft and Instagram @parahitacraft and stay tuned!

« Eco Fashion to Empower » Inacraft Exhibition in Jakarta #ecofashion#slowfashion #sustainable

https://www.facebook.com/parahitacraft/ 
instagram: @parahitacraft

Onderdeel van deze visie is bijvoorbeeld ook OSSOS/F - One Student Saves One Student/Family, waarmee een netwerk van studenten wordt opgezet, een groot programma met verschillende subprogramma’s om meer bewust te zijn of studenten te kunnen helpen omtrent seksueel en huiselijk geweld, dat studenten andere studenten kunnen helpen. Dit kun je volgens mij ook terugleiden naar het meer collectivistische leven, dat mensen meer op elkaar letten om zich heen. Huiselijk en seksueel geweld, een groot probleem hier, en tegelijk een groot taboe. Alles rondom seks is een groot taboe hier, daarom zijn die discussiegroepen erg nodig en moet er (volgens de Indonesiers hier) een veel grotere maatschappelijke discussie worden gehouden en nationaal begonnen worden met seksuele voorlichting bijvoorbeeld. Ik merk dat ook in deze studie en community groepen, en ook bij de feministische club van studenten waar ik me bij aan heb gesloten, dat mensen er maar lastig over praten of giechelig doen. Maar ik heb erg groot respect voor de gedegenheid en doorzettingsvermogen waarmee mensen te werk gaan, waar ik het net ook al over had met dat ‘concept van tijd’ en kan hier veel van leren.

Nadat we een week lang hard hadden gewerkt op het evenement in Jakarta, waar ik ook observaties deed en korte interviews afnam, ging ik nog een dagje naar Bandung. Bandung, de stad waar Oma vandaan kwam.. Ik had maar een dagje de tijd, want ik had die week nog lessen gepland staan, dus ik ging met de kereta api (trein) van Jakarta naar Bandung - ook om nog eens wat leuke Nederlandse chicas te ontmoeten! Yara (zusje van Milo, red.) was namelijk aan het rondreizen met twee vriendinnen Roxanne en Francine, dus we konden elkaar nog net daar treffen voordat ze verder gingen naar Vietnam (zijn ze inmiddels). We hadden een tour naar verschillende plekken rondom Bandung, echt prachtige plekken waren het! Wat leuk om weer even de toerist uit te hangen (is toch anders als je, wat ik zal zei, de hele tijd met Indonesische mensen bent omgeven), en iedereen, werkelijk iedereen, wilde foto’s maken van die lange, blonde dames! Ze hadden inmiddels geleerd om beleefd doch dringend af te wijzen ‘want als je er tegen een ‘ja’ zegt, dan voelt de rest zich allemaal aangemoedigd om ook te komen!’ We zijn met de tour gegaan naar ‘Kawah Putih’ (= witte krater), met een prachtig kratermeer van zwavel, alsof het gefotoshopt was, en naar de theeplantages, en hot water springs.. De natuur rondom Bandung was zo mooi en zo groen. In Bandung zelf heb ik weinig van de stad meer gezien, dus ik moet er nog eens terugkomen, ook om “de straat” waar Oma heeft gewoond nog eens te zien. Die was nu te ver weg van ons hostel en ik zou de trein s’ nachts alweer terug nemen naar Salatiga omdat ik de volgende ochtend les had. Ik had dus de nachttrein s’ nachts en kwam de volgende ochtend aan, nam een douche, en had toen mijn les!

Deze week had ik nog twee lessen en ben ik de data uit gaan werken van mijn veldwerk. Ik besef dat ik nog maar ruim een maandje heb hier in Salatiga.. Dat is zo’n raar idee, ik ben me best gaan hechten hier en heb een hele goede tijd. Ik moet ook nog zeker doorwerken om nog meer data te verzamelen / interviews te doen, want over een maand ga ik dus al naar Bali om de rest van de familie te ontmoeten. Pap mam Joost komen dan naar Indonesië en dan gaan we samen zes weken reizen! Ja, pap is met pensioen gegaan dit jaar, dus die heeft nu zeeën van tijd :) Ze komen dus 11 juni - ik wil voor die tijd nog een laatste blog schrijven over mijn laatste periode hier… Ik ga nu een drukke laatste paar weken tegemoet, ik wil eigenlijk niet weg, misschien zou ik weer terug kunnen komen naar hier. Als het niet dit jaar is, dan ooit nog eens - ik heb het gevoel dat ik me hier best goed thuis zou kunnen voelen, zoals ik dat nu ook doe..

Heel veel liefs,

Lisa

5 Reacties

  1. Janny van Olst:
    6 mei 2018
    Lisa! Respect voor hoe jij je ontwikkelt en denkt! Ook je schrijfstijl ontwikkelt zich. Idd kun je daar zeker iets mee doen waar anderen hun voordeel mee kunnen doen! Leuk jouw uitleg over de zgn. "Werkluiheid" ! Een heus westers vooroordeel! Hahaha! Ik geniet van je verhalen. Heel veel plezier daar nog ook met het ontdekken van je roots! Groet je ouders als zij daar zijn. We hebben in Markelo een leuk feestje gehad met hen en met Jonas' zussen! En zwagers uiteraard. Heel gezellig! Ik wens je nog een fijne tijd daar. Zal wel lukken ! Dikke knuffel van mij xxx Janny
  2. Sandra:
    7 mei 2018
    Kaka bedankt weer voor jouw mooie verhaal. Wat heb je veel gedaan en meegemaakt. Liefs xxx papa
  3. Judith (&Ted):
    7 mei 2018
    Prachtig Lisa!! En mooi initiatief met de batik. Ik had t al gedeeld. Succes nog en keep writing! En alvast hele finne tijd gewenst met reizen met die leuke ouders en broer van je! X
  4. Sandra:
    10 mei 2018
    Wederom een prachtig verhaal. Mooi hoe je wat cultuurverschillen beschrijft. Wat mooi ook om te lezen hoe Ina aldaar bezig is. En wat zullen we opkijken hoe goed je de taal beheerst, aangezien je 1 of ander talenknobbel hebt. Studeer ze nog, succes met plannen van wat toeristische uitstapjes (de Borobudur bv) en tot gauw!!
  5. Joost:
    14 mei 2018
    Kang, leuk te lezen!! We hebben het erover in een maaand alweer! Zin in :D